Weg met de gezelligheden, weg met de sentimenten? Of hoog tijd voor – zoals ik in de Groene Amsterdammer lees – ‘een feestelijke fanfare van de provocerende definities van Ambrose Bierce, die nog steeds herkenbaar zijn’? Hij vocht tijdens de burgeroorlog voor de Noordelijken, raakte gewond en bleef zijn hele leven lang rondlopen met een kogel in zijn kop. Een mens zou van minder ‘duivels’ worden, zou je kunnen denken.

‘De 19de eeuwse Amerikaanse satiricus, schrijver, criticus, uitgever & journalist Ambrose Bierce werd geboren op 24 juni 1842 als tiende van dertien kinderen in een blokhut in de nederzetting Horse Cave in Ohio. Zijn ouders omschreef hij als ‘ongewassen wilden. Hij legde zich toe op de journalistiek en verwierf faam met zijn vilein geslepen & genadeloze pen. Op de vraag welke klassieke auteur bestudeerd moest worden als het ging om de opvoeding van kinderen antwoordde hij: ‘Bestudeer Herodus, mevrouw! Bestudeer Herodus!’

Samengevat: verontwaardiging was zijn motor, ‘nothing matters’ was zijn lijfspreuk, beschimping was zijn vak. Hij liet een oeuvre na van 5 miljoen woorden. Zijn meest bekende boek is ‘The Devil’s Dictionary’, een vademecum voor de cynicus, zoals het wordt aangeprezen, met daarin 1.851 duivelse lemma’s. Deze bijbel voor de cynicus, deze geruststelling voor de sarcast, kon eigenlijk uitsluitend vertaald worden door Bindervoet & Henkes. Aldus de achterflap.

De tijd lijkt me rijp om eens even een voortvluchtige blik te werpen in dat Duivelse Woordenboek van Bierce. Kwestie van ons te wapenen tegen de ongenadigheid van de tijd, of om ons alvast te ontdoen van onze overgevoeligheden? Hoe dan ook, deze stelling zou wel eens zijn meest rake kunnen zijn: ‘In elk menselijk hart huist een tijger, een varken, een ezel & een nachtegaal. Het verschil in karakter is het gevolg van hun ongelijke activiteit.’

AANHANKELIJK?
‘Volledig ingesteld dus op het lastigvallen van anderen. Het aanhankelijkste dier op aarde is een natte hond.’ Met andere woorden: ik schud mijn natte pels, tot verschrikking van.

AANGEHOUDEN?
Op heterdaad betrapt zonder genoeg geld op zak om de politieman tevreden te stellen.

AFFECTIE?
Voor de zedenleer, een gevoel; voor de artsenij, een ziekte.

BEROEMD?
Er in het oog springend ellendig aan toe zijn.

KAT?
Een zachte, onverwoestbare automaat die de natuur heeft verschaft om een schop te geven als er iets misloopt in huis.

MILLENNIUM?
De periode van duizend jaar waarin het deksel dichtgeschroefd wordt, met alle moraalridders en fatsoensrakkers eronder.

OCEAAN?
Een watermassa die ongeveer twee derde in beslag neemt van een wereld die gemaakt is voor de mens – die geen kieuwen heeft.

OPPERHUID?
Het dunne velletje dat net buiten de huid en net binnen de viezigheid ligt.

PA?
Een vader die door zijn vulgaire kinderen niet gerespecteerd wordt.

PERS?
Een machtige vergrootmachine die met behulp van ‘wij’ in drukkersinkt het gepiep van een muis verandert in het gebrul van een redactionele leeuw aan wiens uitingen de natie (vermoedelijk) hangt met ingehouden adem.

PLEZIER?
De minst verschrikkelijk vorm van neerslachtigheid.

POEZIE?
Een expressievorm die aangetroffen wordt in het Land voorbij de Tijdschriften.

POLEMIEK?
Een veldslag met spuug of inkt ter vervanging van de krenkende kanonskogel en de onachtzame bajonet.

PRESIDENTSCHAP?
De ingevette big van het volksvermaak op het veld van de Amerikaanse politiek. In sommige, beschaafdere landen is het een spreekwoordelijke paling in een emmer snot.

PRIJS?
Waarde, plus een redelijk bedrag voor de slijtage aan het geweten voor het vragen ervan.

REBEL?
Een voorstander van nieuw wanbestuur, die er niet in geslaagd is dat te vestigen.

ROESTIG?
Het zwaard van Vrouwe Justitia.

RUS?
Iemand met een Kaukasische huid, een Mongoolse ziel en Tartaars vlees.

SPIJT?
Dat schijnt ‘het bezinksel in de mok des levens’ te zijn.

STEM?
Het instrument en het symbool van het vermogen der vrije burgers om zichzelf belachelijk te maken en van zijn land een puinhoop.

VOLHARDING?
Bescheiden deugd waarbij de middelmaat een onbeduidend succesje haalt.

VOORGEVEL?
Uitsteeksel op het menselijk gezicht dat begint tussen de ogen en negen van tien keer eindigt in andermans zaken.