Geboren op 26 november 1923 zou ze anno 2018 vijfennegentig zijn geworden. Zou, want ze is maar tot vierenzeventig geraakt. In de oude dolgedraaide foto-albums van ‘haar eigenste vroeger’ was zij voor ons een onbekende, alias een vrouw die uiteraard dezelfde dromen had zoals iedereen, doch waarvan haar kinderen destijds wellicht verbaasd zouden hebben opgekeken. Immers, voor kinderen lijkt een moeder nooit zélf een kind te zijn geweest, nooit een jong meisje met duizend al dan niet bange vragen in haar hoofd. Nee, voor ons was zij uitsluitend één & al moeder, één & al zekerheid. Haar plotse dood in 1997 gaf daar op z’n minst een dubbelzinnige betekenis aan.

Acht kinderen op tien jaar tijd, het hadden er wel degelijk tien moeten zijn, doch in die twee ‘lege’ jaren was er een misval en een doodgeboorte, door vader begraven in eigen tuin. Hij had al kunnen zien dat het om een jongetje ging, zo vertelde hij ons later. Acht kinderen, allemaal verwekt alsook geboren in hetzelfde bed. Eén voor één de bloederige flarden van moeders gulden vlies gepasseerd om via haar nauw van calais in het leven te worden geperst. Acht kinderen die als reusachtige zeeschepen haar kleine binnen-schelde hebben bevaren en daar dus telkens de nodige deining veroorzaakten, zodat ik als oudste de eerste tien jaren van mijn leven moeder vooral ‘zeeziek ‘heb gezien.

Ik zie haar nog altijd zitten met haar zoveelste kind op de schoot, dat haar tere tepels onverbiddelijk weer vol kloven zoog. Terwijl moeder met opgeheven hoofd & gesloten ogen haar tranen likte die zomaar kwamen en op het gulzige kind z’n kale kopje lekten. Hoe vaak heb ik daar niet vol verwondering bij gezeten. Ik zag pijn, zowel prachtige als uiterst pijnlijke pijn, het leek wel of baby’s zelfs zonder tanden konden bijten. Moeder wiegde ervan heen & weer, onhoudbaar & toch voorzichtig, alsof ze met haar bloot gat op een gloeiende plaat zat, brandblaren-zalf uittestend voor Janssen Farmaceutica. Zalf die totaal ontoereikend bleek, net zoals ikzelf, die het toen machteloos moest aanzien, en in mijn gedachten, nog steeds.

Kinderen als geschenken van God (of straffen, al naargelang) waar spijtig genoeg, zo was toen de tijd, ‘een zonde voor moest gebeuren’. Maar hoe dualistisch kunnen geschenken worden, want in het overbevolkte heden des werelds zou men beduusd gaan prevelen: dat was echt niet nodig, God, dat had je écht niet moeten doen. Maar o die mooie strik daarrond, die ritselende nieuwe naam, die onrealistische vreugde, dus toch wel blij, dank u wel, ga toch zitten, gulhartige god.

Niettemin, los van deze tweeslachtige gedachte blijf ik erbij: ‘In den beginne was het woord en het woord was moeder. Haar melk vloeide in het kind, en het kind heeft hetzelve toen niet begrepen.’ Doch zeventig jaar later begrijp ik dat beter dan ooit, tenminste, dat denk ik toch?