”De mens, ge kunt gij daar niet aan uit”,
zoals Gerard Walschap vaststelde in de slotzin van zijn roman ’Tor’?
-”Allereerst moet het heelal ondervraagd worden over de mens, en niet de mens over het heelal”, vindt de Franse schrijver André Breton.
-”Een mens trachten te begrijpen is zo moeilijk, dat men hem gemakshalve veroordeelt”,
meent de Vlaamse dichter George van Acker,
terwijl de Nederlandse dichter Bergman ervan maakt:
-”De mens, het enige dier dat zijn kont afveegt”.
Ook Dostojewski is niet mals met zijn stelling:
-”De beste definitie van de mens is volgens mij: ondankbare hond”.
Als we de Duitse schrijver Wolfgang Aschker aan het woord laten:
-”De mens is de maat van alle dingen. En als de maat vol is?”
Of Jean Cocteau:
-”Ieder mens draagt op zijn linkerschouder een aap en op zijn rechterschouder een papegaai”.
En de Britse schrijver John Calsworthy?
-”Wij zijn allemaal vertrouwd met de redenering: maak oorlogsvoering zo verschrikkelijk mogelijk en er zal nooit nog oorlog zijn. En geen mens die dat gelooft”.
De Amerikaanse Ecoloog William J.Mitch stelt op zijn beurt vast:
-“De mens heeft de atoombom ontworpen; geen enkele muis op de wereld is ooit op de gedachte gekomen een muizenval te ontwerpen”.
En uiteraard, ook Shakespeare heeft zich niet onbetuigd gelaten:
-”Een kwelling van zuchten en treuren laat de mens opzwellen als een blaas”.
Zo beschreef ook André Malraux de mens als ”een miezerig hoopje geheimen”.
Om vervolgens met Borderwijk te besluiten:
-”De haat is een moeder. Ach, wat ligt een mens warm aan haar borst, en hoe heet is haar melk!”
Kortom: “Het is zoals het is en het is vreselijk?”
“- Verzet je, ga te keer tegen het doven van het licht!”
schreeuwt de dichter Dylan Thomas.
Net zoals ook Hendrik Marsman dat doet in ’De grijsaard en de jongeling’:
-”Groots en meeslepend wil ik leven! Hoort ge dat, vader, moeder, wereld, knekelhuis!”
Of zoals Otto Ludwig oppert:
-”De mens moet niet zorgen dat hij in de hemel komt, maar dat de hemel in hem komt”.
De ene mens is de andere een wolf? Een brutale mens heeft het derde deel van de wereld?
-”De mensen komen hier hun hart wassen”, zei een vrouw in het Himalaya gebergte tegen Michaël Palin.
De Nederlandse journalist Marc Chavannes bepleit:
-„Beschaving is zorgen dat ieder mens op essentiële momenten tussen geboorte en dood behandeld of getroost kan worden.”
-”Oordelen”, zo meent André Malraux dan weer ”is niet begrijpen. Elke bekentenis wil samenhangend zijn, en dat vervalst haar. De mens is ingewikkelder dan zijn logica.”
Ook volgens Montaigne „zijn zowel de oordelende als de beoordeelde onophoudelijk aan verandering onderhevig en aan beweging; dit holt elk idee van waarheid uit.”
-”En laten we niet vergeten, dat Judas onbesproken vrienden had”, werpt Ernest Hemingway op.
-”Pijn doet een mens nadenken, gedachten maken een mens wijs, wijsheid maakt het leven draaglijk,”zegt Patrick John.
Waarop Hölderlin verzucht:
-”O! Een god is de mens als hij droomt, een bedelaar als hij nadenkt!”
-”Het hart van de mens is als het kleed van de arme: op de plek waar het is hersteld, is het het sterkst”, repliceert de Franse schrijver Paul Brulat.
-”Een groot mens heeft twee harten”, meent Kahlil Gibran, ”het ene bloedt en het andere verdraagt.”
De mens, dat wonderwezen dat de liefde kent?
-”Ach, een beetje vleierij helpt de mens over veel vermoeidheid heen!”
lacht James Monroe, de vijfde president van de Verenigde Staten.
MARIE HUANA 