Heeft grote opvallend zwarte ogen met een lichte rand,
kent 260 verschillende melodietjes, en kan evenveel decibel
ten gehore brengen als een voorbijrazende trein?

What’s the story, morning glory,
what ’s the tale, Nightingale?
Sorry, Bianca Castafiore, alias Milanese nachtegaal van Kuifje,
dit gaat niet over u, noch over die mechanische versie
van de Chinese Keizer, laat dat duidelijk zijn.

Maar wel over ‘de Ene, Ware en Onvervalste Nachtegaal’,
en die stelt zich alleszins een stuk bescheidener op, hoewel hij u
in alles weet te overtreffen, beste Bianca. Behalve wat zijn gewicht betreft: amper 20 gram, vleugels inbegrepen!

Daarmee dient hij bovendien als trekvogel overwinteringsreizen
van 4.828 km af te leggen naar tropisch Afrika en terug.
Dus de meeste tijd van het jaar zijn de nachtegalen in feite onderweg.
Om dan vanaf april tot eind juni hun betoverend gezang te laten
horen in Midden- en Zuid-Europa, aangeleerd van vader op zoon,
en ‘zelfs de dood komt weer bij zinnen, als hij de nachtegaal hoort.‘

Allemaal terwijl wij daar niet de minste notitie van nemen.
Nauwelijks in het besef, dat hun aantal de laatste 50 jaar met 90%
is afgenomen. Het mag ons dus niet verbazen dat ze als
‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst zijn beland. En dat de meesten onder ons
hun zang slechts te horen krijgen via geluidsopnames.

In de 19de eeuw vingen vogelvangers grote aantallen voor de
‘kooivogelhandel’. Degenen die het tot de herfst overleefden
pleegden vaak zelfmoord en stormden tegen de tralies
terwijl ze probeerden hun trekdrang te volgen.

Of de stadsmensen kwamen ze vangen om ze in een korf onder
een bessenstruik te steken, waardoor ze hopeloos lang
bleven zingen, in de hoop alsnog aan hun gerief te komen.
Om ze dan na hun broed- & zangperiode weer los te laten.
Maar dat hooghartige lied ‘Ja, wij zijn de heersers der aarde’
dat zul je nachtegalen nooit of te nooit horen zingen.

Alleen maar, zoals de Griekse blijspeldichter Aristophanes
in de vijfde eeuw voor Christus dat reeds beschreven heeft
in zijn komedie ‘De Vogels’:
‘…tonen perelklaar als dauw,
die de gouden keel omgorgelen…’

Info: BBC Wildlife Magazine.