Niet meer voor rede vatbaar? De rede, alias het denkvermogen van de mens, weet zich geen raad, en zucht: ‘Ik vind geen weerklank meer, men is niet meer vatbaar voor mij, en dat doet pijn..’
In de filosofie is de rede van hogere orde dan het verstand. Vooral Emmanuel Kant heeft een scherpe beschrijving gegeven van de rede: ‘Het vermogen om de zintuiglijke werkelijkheid te overstijgen en daar niet meer afhankelijk van te zijn. Het geestelijk vermogen van de mens dat zich richt op de diepere samenhang van de dingen & de gebeurtenissen.’
Durf te denken: de rede weet daar alles van, sinds Kant dat de mensheid heeft toegeschreeuwd. Maar als de bij geen rozen vindt, dan moet ze op de doornen zitten? Heeft Kant ook niet gezegd: ‘Van het kromme hout der mensheid kan niks worden getimmerd dat helemaal recht is’?
En dan is daar ook nog die vaststellinbg van ‘Le Grand Corneille’ dat de rede & de liefde gezworen vijanden zouden zijn. Ook dàt nog. De rede voelt zich tekort geschoten en snakt zuchtend naar een letter meer: ‘De V van vinden moet mij helpen..’
En die spreekt meteen Picasso achterna: Ik zoek niet, ik vind! In elk geval niet die vijandelijke V’s van vernieling & venijn. Die spuwen je alleen maar op je vestje. Ook niet de V van vijf voor twaalf, of van vinger-in-de-pap, en die V van vis, die mag je ook vergeten, daar moet teveel boter bij.
De V van vuur, waaruit je als een feniks kunt herrijzen? Maar daar wordt dan weer mee gespuwd, zowel door mensen als door vulkanen, en dat wil je niet aan je schenen krijgen..
De V van vlinder misschien? Maar nee, die komt wellicht recht uit een verliefde buik gefladderd, dus dat belooft niet veel goeds, evenmin als de V van vraagteken of die van volksmond, want die poetst zijn tanden niet al te best.
Maar er zijn natuurlijk ook dure, vonkende V’s in de aanbieding, zoals die van vader of van vriend, maar daar valt niet tussen de kiezen, die zijn immers aan elkaar gelijk.
Dus ik stel voor: de V van vogel! Wiekend op de wind, getekend door een kind. Met de V van vogel wordt je vanzelf een gevleugeld woord. Genaamd: de lieve v-rede.
Beste kerstmishaters, wees de decemberliefhebbers alstublieft wat genadiger. Het is trouwens alweer bijna voorbij.
Of gewoon last van een verlaagd stemmingsgevoel in de winter? Vanaf overmorgen gaan de dagen alweer lengen met een haneschreeuw!
Een liedje van gemis & verlangen, voor al wie in november is blijven hangen?
Omdat december -het mag worden gezegd- zich als een zere vinger op hun wonden legt?
Al valt er misschien toch wel, zonder limieten, van deze magische treinreis te genieten?
November Ultra is een Franse singer-songwriter, genomineerd in de categorie ‘Révélation Féminine’ voor de Franse Awardshow ‘Les Victoires de la Musique’. En waarvan gezegd wordt ‘dat ze een stem heeft die de wereld kan redden’.
Nu de Dikke van Dale hopeloos uiteen wordt gerafeld in de redactiekantoren, op zoek naar godvergeten woorden & onvoorstelbare gebeurtenissen, waardoor de nachten vervolgens hun donkere schaduwen als grauwsluiers over het gemoed werpen, wat een verademing om dan in de bibliotheek plots deze titel te lezen: HIJ DICHT ZO LICHT 3 ons gedichten van Kees Stip, afgewogen door Dick Welsink.
‘Het hapt zo heerlijk weg, die luchtige versjes over dieren, die kostelijke stijlparodieën, die krokante sonetten en al die verrukkelijke andere gedichten. Pas op, je zou je lelijk kunnen verslikken. Onder die bedrieglijke zachte korstjes zitten vaak harde en scherpe stukjes, als steentjes in krentenbollen, waar je je tanden stuk op kunt bijten...’
En op de achterflap, Herman de Coninck in De Morgen: ‘Ik ben Kees Stip dankbaar dat hij zoveel taalplezier voor ons en onze kindskinderen bij elkaar heeft geschreven.’
Op een plant
Geholpen door zijn zuster Ciska vond een hibiscus zijn hibisca.
Op de eendagsvlieg
“Ach” sprak een eendagsvlieg te doorn “hoe heerlijk is het ochtendgloren en hoe verrukkelijk het uur waarop het laaiend zonnevuur verstild ter kimme wordt gedreven! Men moest twee dagen kunnen leven.”
Goedemorgen
Het goedemorgen en het goedenavond is in ons lieve land niet van de lucht. En dat je middag daarbij ook geducht goed dient te zijn werkt werkelijk beschavend.
Je merkt het pas wanneer je met een zucht door buitenlandse brutigheid gehavend aan Hollandse begroetingslust je lavend weer naar het oude nest toe komt gevlucht.
Niet om er eer mee in te willen leggen, maar o wat zijn wij vriendelijk, wij zeggen de hele dag elkander goedendag. Ik zag er een die in het water lag. Terwijl hij op het punt stond te verdwijnen stak hij zijn hand nog op, en ik de mijne.
Mijn angsthaas
Neem alle angsten waar ik uit besta, voorzie ze van wat zenuwen en zenen: ze zijn meteen uit het gezicht verdwenen, zo’n snelle angsthaas houd ik er op na.
Al is het dan uiteindelijk die ene rechtstreekse doodsangst waar ik van verga, bij elke potenroffel die ik sla neemt elke poot afzonderlijk de benen.
Angst voor de dood blijft mij als razend drijven. Mijn leven is een levenslange angst. Maar ben ik door mijn angsten op zijn bangst dat ik hem niet meer voor zal kunnen blijven, wees dan maar zeker dat ik schop of schiet. Zo’n bange angsthaas is mijn angsthaas niet.
Op de vissen
De vissen hebben stil verdriet. Ze huilen nooit, het helpt ze niet. Aquaria zijn oceanen van ongeschreide vissentranen.
De eekhoorn
Schoksgewijs dalend langs de dennestam door ’t vallen van de schilfers van tevoren nog voor je hem te zien kreeg al te horen – wat dacht je dat daar naar beneden kwam?
Een beest dat, van zijn staart tot aan zijn oren roodgloeiend als een ruigbehaarde vlam de noten in zijn kinderhandjes nam. Wat hij begroef was niet meer op te sporen.
Staarten van eekhoorns zijn zo fraai behaard doordat er geen venijn zit in hun staart. Bij moralisten met hun malle wetten zit het zelfs in de staarten van sonetten: Te vaak te vroeg begraaft een mens een schat waarvan hij later wou dat hij hem had.
Chorus mysticus
Louter vergeestelijkt valt niet te leven. Wat bij geen beesten lukt lukt ons maar even.
Jeuk onbeschrijfelijk vreet aan ons vel. Liefde is lijfelijk hemel en hel.
‘Twintig jaar na zijn dood weet de bedeesde Kees Stip nog altijd dichters te inspireren‘ lees ik in het Dagblad van het Noorden.
Puntgaaf, de nieuwste bloemlezing van Kees Stip, samengesteld door Ivo de Wijs, bijgestaan door Jaap Bakker.
‘Kees kon goed leven van zijn literaire activiteiten. Net als Drs. P (piano) was hij als mandolinespeler heel muzikaal. Die muzikaliteit komt ook tot uitdrukking in zijn gedichten. Altijd een perfect metrum, spelend met klemtonen en nooit een lettergreep teveel. Een erudiet man – opgeleid als classicus. Immer keurig in pak, hoffelijk, complimenteus, zeer geestig en gastvrij. Maar geen sociale mensenvriend. Met vrouw Katja en zijn schurftige hond Molly leefde hij zeer geïsoleerd in de Groningse ‘middle of nowhere’. Heerlijk volgens hem want ‘hier hoefde je alleen de postbode te zien’. Meer had Kees niet nodig. Toen Katja overleed, werd-ie erg somber van aard, verrommelde zijn huishouden en verscheen er nauwelijks meer iets op papier.‘
Geschreven voor het Theater van de Natuur, een kunstproject in Sellingen, en gegraveerd in de eerste trede van de dichterstrap aldaar. Sindsdien is elk jaar een gedicht toegevoegd.
Maandagavond. Elke week opnieuw. En inderdaad, de maan staat dan sowieso -al dan niet zichtbaar- aan de hemel, maar daar staat prozaïsch tegenover: dat het huisvuil moet worden buitengezet met zijn confronterende inhoud. Dus telkens opnieuw er weer even tegenaan.
Gelukkig heeft de stad voor goudkleurige zakken gekozen. Het hadden er ook vuilnissige bruine kunnen zijn. Ze klaarmaken voor de straat is niet echt een pretje te noemen, maar dat het vuilnis weg kan & dat het zal worden opgehaald door mannen die ik wel zou kunnen kussen daarvoor, dat zet mij toch altijd enigszins met een lofzang aan het werk.
Bij voorkeur ’s nachts. Als de televisionele heisa is uitgezet, nadat de laatste ongewilde flarden ideale wereld weer eens te meer aan schelle blabla ten onder zijn gegaan. Evenals de soms ondraaglijke lichtheid van het winteruur: bibliotheken vol schoonheid & troost: maar kijk, maar hoor. Nee, dan wacht ik liever op een andere afsluiting van de dag.
Zeker op de maandagavond. Als de waan van de dag is overgelopen naar de maan van de nacht, maak ik mij klaar voor dat -zij het ultrakorte!- numineuze moment van de week: de afvalzakken buiten zetten in de roerloze stilte van de verlaten stad. Ik maak er een sluwe slow motion van.
Want wat een bevrijdend gebeuren, wat een tevredenheid. Alsof ik een ster ben gaan plukken. Mijn plan van actie zo welwillend uitgesteld, om even die glimp van de eeuwigheid te mogen zien & voelen. Het maakt er telkens opnieuw ‘un moment suprême’ van, een korreltje alles, waarvan akte.
MARIE HUANA 